تسمه تایم (یا تسمه تایمینگ) یکی از اجزای حیاتی در موتورهای احتراق داخلی خودرو است. وظیفه اصلی آن، هماهنگ کردن سرعت چرخش میل لنگ و میل سوپاپ است تا فرآینس احتراق در محفظه سوخت در زمان مناسب و با دقت انجام شود. تسمه تایم، به عنوان یک اتصال مکانیکی بین میل لنگ و میل سوپاپ، حرکت آنها را به هماهنگی در می‌آورد و کنترل می‌کند.
تسمه تایم معمولاً از جنس پلاستیکی ساخته می‌شود و در طول زمان به دلیل فرسایش و استفاده، ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد. در موتورهای جدیدتر، برخی شرکت‌های خودروسازی از جایگزینی تسمه تایم با زنجیر تایم استفاده می‌کنند. این تغییر اساساً تفاوت قابل توجهی در عملکرد موتور ایجاد نمی‌کند، با این تفاوت که زمان تعویض زنجیر تایم معمولاً بیشتر است زیرا زنجیر تایم از جنس فلزی ساخته شده است.
عواملی که باعث خرابی تسمه تایم می شود؟
عواملی که ممکن است باعث خرابی تسمه تایم شوند عبارتند از:
1. استفاده مداوم از دنده معکوس: استفاده مداوم و بی‌رویه از دنده معکوس (مثلاً در حالت رانندگی در حالت جلو و عقب تکراری) می‌تواند باعث تنش زیاد و کشیدگی ناهمواره تسمه تایم شود و در نتیجه آن را خراب کند.
2. دور موتور بالا در سرعتهای بالا: در سرعتهای بسیار بالا، میل لنگ و میل سوپاپ به سرعت بسیار زیادی چرخش می‌کنند. این موضوع می‌تواند باعث ایجاد نیروها و تنش‌های زیاد در تسمه تایم شود که در نهایت ممکن است منجر به خرابی آن شود.
3. اعمال فشار مضاعف روی موتور: در برخی موارد، فشارهای غیرمعمولی یا مضاعف روی موتور (به عنوان مثال، در نتیجه تصادف یا ضربه) می‌تواند باعث تنش و خمش غیرمعمولی در تسمه تایم شود و آن را خراب کند.
4. سرمای بیش از حد هوا: در برخی شرایط، اگر هوای سرد بیش از حد به تسمه تایم وارد شود، ممکن است آن را خراب کند. انقباض ناگهانی تسمه تایم در اثر سرمای شدید می‌تواند منجر به شوک وارد شده توسط استارت خودرو شود و باعث خرابی تسمه تایم شود.
5. قرقره آسیب‌دیده: وجود آسیب یا خوردگی در قرقره‌های تسمه تایم می‌تواند باعث سایش و کاهش عمر مفید تسمه تایم شود.
6. نامتقارن بودن دندانه‌های قرقره: اگر دندانه‌های تسمه تایم در روی قرقره نامتقارن باشند، ممکن است باعث سایش نامتوازن، خرابی و کِش آمدن بیش از حد تسمه تایم شود.
7. جنس نامرغوب تسمه تایم: استفاده از تسمه تایم با جنس نامناسب و کیفیت پایین می‌تواند منجر به کاهش انعطاف‌پذیری و مقاومت تسمه تایم شود، و در نتیجه احتمال خرابی و پارگی آن را افزایش دهد. برندهای شناخته‌شده مانند پاورگریپ گیتس (Gates)، کانتیننتال (Continental) و هاتچینسون (Hutchinson) از جمله برندهای معروفی هستند که تسمه‌های تایم با کیفیت تولید می‌کنند.
لطفا توجه داشته باشید که این فهرست عوامل ممکن است وسیع‌تر از آنچه ذکر شده است و هر خودروی خاصی ممکن است شرایط و عوامل خاص خود را داشته باشد که ممکن است به خرابی تسمه تایم منجر شود.
بهترین زمان تعویض تسمه تایم
بهترین زمان برای تعویض تسمه تایم خودرو به میزان کارکرد آن و زمانبندی توصیه شده توسط سازنده وابسته است. به عنوان مثال، برای برخی از خودروها مانند پراید، پژو 405، زانتیا، تندر90، مگان، ریو و مزدا، توصیه می‌شود تسمه تایم را حدوداً هر 70،000 تا 100،000 کیلومتر تعویض کنید.
به هر حال، توصیه می‌شود در هنگام مراجعه به تعمیرگاه مجاز خودرو، تسمه تایم را بررسی کنید و نظر مکانیک حرفه‌ای را بپرسید. او با بررسی وضعیت تسمه تایم می‌تواند به شما بگوید که آیا نیاز به تعویض تسمه تایم دارید یا خیر. همچنین، در صورتی که قرار است سفر طولانی انجام دهید، بهتر است قبل از سفر تسمه تایم خودرو را بررسی کنید تا از هرگونه خطری جلوگیری کنید. شما می توانید تسمه تایم خود را از یک فروشگاه آنلاین لوازم یدکی بخرید و بعد آنرا پیش یک تعمیر کار ببرید و برای شما تعویض کند.
عوارض پارگی تسمه تایم
پارگی تسمه تایم خودرو ممکن است باعث بروز مشکلات جدی و خطرناک شود. در ادامه، عواقب بدی که ممکن است با پارگی تسمه تایم رخ دهد را بررسی می‌کنیم:
1. اختلال در زمانبندی سوپاپ‌ها: تسمه تایم در یک موتور اتومبیل، زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را کنترل می‌کند. با پارگی تسمه تایم، زمانبندی سوپاپ‌ها به هم می‌ریزد و ممکن است سوپاپ‌ها در زمان ناصحیح باز یا بسته شوند. این امر باعث کاهش عملکرد موتور و احتمالاً خرابی سوپاپ‌ها می‌شود.
2. برخورد پیستون‌ها و سوپاپ‌ها: هنگامی که تسمه تایم پاره می‌شود، پیستون‌ها و سوپاپ‌ها ممکن است به یکدیگر برخورد کنند. این باعث تولید صدای زیادی می‌شود و در نهایت ممکن است باعث خرابی سوپاپ‌ها شود. این نوع خرابی بازتاب منفی بر روی عملکرد موتور دارد و نیاز به تعمیرات پیچیده موتور خودرو را به همراه دارد.
3. عدم ورود و خروج هوا و دود: تسمه تایم همچنین نقشی در ورود و خروج هوا و دود از سیلندر موتور ایفا می‌کند. با پارگی تسمه تایم، هوا و دود به موقع وارد و خارج سیلندر نمی‌شوند. این باعث کاهش کارایی احتراق و کاهش قدرت موتور می‌شود.
4. کاهش نیروی محرکه و خاموشی ناگهانی: پارگی تسمه تایم می‌تواند منجر به کاهش نیروی محرکه اتومبیل شود. در برخی موارد، ممکن است خودرو نیروی کافی برای حرکت نداشته باشد و به طور ناگهانی خاموش شود، که می‌تواند در شرایط رانندگی خطرناک باشد.
5. نیاز به تعمیرات اساسی موتور: پارگی تسمه تایم معمولاً نیاز به تعمیرات اساسی موتور خودرو را به همراه دارد. این شامل تعویض سوپاپ‌ها، پیستون‌ها و سایر قطعات مرتبط با سیستم زمانبندی موتور است. تعمیرات اساسی موتور زمان‌بر و هزینه‌بر است و نیاز به دسترسی به تجهیزات و تخصص کافی دارد.
نکات مهم در مورد تسمه تایم
به عنوان سخن آخر در مورد این قطعه موتور، نکات زیر را می‌توانیم بیان کنیم:
1. تسمه تایم باید به طور منظم چک شود تا زمان تعویض آن فرا برسد. این امر از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا تسمه تایم در کارکرد صحیح موتور نقش حیاتی دارد.
2. پارگی و خرابی تسمه تایم تاثیر زیادی بر روی کارکرد موتور خودرو و قطعات داخلی آن دارد. بنابراین، حفظ و نظارت دقیق بر وضعیت تسمه تایم از اهمیت بالایی برخوردار است.
3. قبل از تعویض تسمه تایم، باید از قرار دادن جسم سنگین بر روی آن پرهیز کرد. زیرا قرار دادن فشار غیرمعمول بر روی تسمه می‌تواند منجر به تغییر شکل دندانه‌های آن شود و باعث عدم کارکرد صحیح موتور می‌شود.
4. دقت کنید که تسمه تایم باید بدون هرگونه ترک، جدایی لایه‌ها و تخریب دندانه‌ها باشد. بنابراین، هنگام بررسی تسمه تایم، باید به دقت این نشانه‌های خرابی را بررسی کرد.
5. توصیه می‌شود در زمان تعویض تسمه تایم، وضعیت قطعات دیگری مانند تسمه دینام، بلبرینگ تایم، هرزگردها و واترپمپ خودرو نیز بررسی شود. زیرا خرابی این قطعات می‌تواند به آسیب رساندن به تسمه تایم و در نتیجه خرابی موتور منجر شود.
6. در مورد خودروهای دسته دوم، که مالک قبلی داشته‌اند، حتماً از زمان آخرین مرتبه تعویض تسمه تایم اطلاعاتی به دست آورید. این اطلاعات می‌تواند در تعیین زمان تعویض تسمه تایم برای شما مفید واقع شود.
با رعایت این نکات و نظارت منظم بر وضعیت تسمه تایم، می‌توانید از کارکرد صحیح موتور خودرو و جلوگیری از خرابی های ناگوار آن لذت ببرید.
دیدگاه خود را بنویسید